Gruczoł krokowy – co to jest? Prawidłowy wymiar u mężczyzn

Co to jest gruczoł krokowy?

Gruczoł krokowy jest narządem, który posiadają tylko mężczyźni. Stanowi on element ich układu moczowo-rozrodczego. Jest to narząd pojedynczy (nieparzysty), mięśniowo-gruczołowy. Wydziela on białą, mętną ciecz, która wraz z plemnikami tworzy spermę. Prostata jest więc odpowiedzialna za zdolność prokreacji.

Cały narząd zbudowany jest z kilkudziesięciu mniejszych gruczołów wydzielających związki składające się na nośnik plemników. Składa się on również z dwóch płatów – prawego i lewego – połączonych węziną. Jego kształt porównywany bywa do kształtu orzecha włoskiego lub kasztana. Stercz otoczony jest swego rodzaju torebką zbudowaną z mięśni gładkich, która ulega skurczowi podczas ejakulacji. Skurcz powoduje wyrzucanie wydzieliny z wnętrza gruczołu.

Gruczoł prostaty dzieli się na cztery strefy:

• strefa przednia – zbudowana z tkanki mięśniowej i włóknistej, pozbawiona struktury gruczołowej,
• strefa obwodowa – stanowi większość całej struktury prostaty,
• strefa centralna – z przewodami wytryskowymi,
• strefa przejściowa – najmniejsza ze wszystkich, sąsiadująca bezpośrednio z cewką moczową.

Gdzie jest gruczoł krokowy?

Męski gruczoł krokowy, podobnie jak większość elementów układu rozrodczego, znajduje się w obrębie miednicy, a dokładnie – w miednicy mniejszej. Jego górna część sąsiaduje z pęcherzem moczowym, dolna zaś – z przeponą moczowo-płciową.

Przednia część stercza skierowana jest w stronę spojenia łonowego, natomiast tylna znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie z odbytnicą. Położenie to decyduje o sposobie badania prostaty – per rectum, czyli właśnie przez odbytnicę. Ponadto echogeniczność gruczołu określa się poprzez wykonanie USG.

Przez gruczoł krokowy przebiega cewka moczowa (a ściślej – jej początkowa część sterczowa). To właśnie do niej transportowane są związki wydzielane przez prostatę.

Gruczoł prostaty jest narządem pojedynczym i – podobnie jak pęcherz moczowy – znajduje się na osi centralnej ciała, nieco powyżej prącia.

Wymiary gruczołu krokowego

Stercz nie tylko kształtem przypomina orzech włoski, ale również swoim rozmiarem. Prawidłowy rozmiar gruczołu krokowego u dorosłego mężczyzny to:

• szerokość – maksymalnie do 4 cm,
• głębokość – 3,5 cm,
• długość – 3,5 cm.

Określa się nie tylko prawidłową wielkość prostaty, ale również jej pojemność, która powinna wynosić około 25 cm³. Masa sterczu natomiast wynosi z reguły od 7 do 16 gramów. Wielkość gruczołu krokowego jest istotnym czynnikiem określającym jego prawidłowe działanie.

W celu utrzymania prawidłowego funkcjonowania prostaty wystarczy prowadzenie zdrowego trybu życia, w tym:

• ograniczenie alkoholu, kofeiny oraz innych używek,
• urozmaicona, zbilansowana dieta,
• regularna aktywność fizyczna.

Pozytywny wpływ na ogólną kondycję oraz związany z nią rozmiar gruczołu krokowego mają niektóre substancje pochodzenia roślinnego – np. owoc palmy sabalowej. Wspiera on prawidłowe funkcjonowanie prostaty oraz całego układu moczowo-płciowego u mężczyzn.

Funkcje prostaty

Wszystkie gruczoły obecne w organizmach ludzi i zwierząt pełnią funkcję wydzielania rozmaitych substancji. Funkcja gruczołu krokowego również opiera się o produkcję i wydzielanie cieczy będącej jednym z podstawowych składników spermy. Rola ta jest niezwykle ważna dla funkcjonowania całego układu rozrodczego.

Wydzielana przez stercz substancja stanowi przede wszystkim nośnik plemników. Dzięki niej mogą one wydostawać się na zewnątrz podczas ejakulacji, a później – w organizmie kobiety – swobodnie się przemieszczać i docierać do komórki jajowej. Bez tego zapłodnienie byłoby zupełnie niemożliwe.

Biaława, mętna ciecz o charakterystycznej woni nadającej zapach spermie stanowi nie tylko nośnik dla plemników, ale pełni wobec nich także rolę odżywczą. Zawiera ona wiele bardzo istotnych substancji, które wpływają pozytywnie na kondycję męskich komórek rozrodczych, wspierają ich przeżywalność oraz zwiększają ruchliwość.

Substancja produkowana i wydzielana przez gruczoł krokowy to 30% ogólnej objętości ejakulatu wydostającego się z prącia podczas orgazmu. Znajdują się w niej:

• cukry proste,
• białka,
• enzymy,
• cynk.

Funkcje prostaty są więc niezwykle istotne dla rozrodczych możliwości męskiego organizmu. Nie tylko pozwalają na swobodne poruszanie się męskich gamet, ale również dbają o ich kondycję.

Wydzielina pochodząca z gruczołu krokowego:

• stanowi swego rodzaju materiał energetyczny dla plemników i tym samym odpowiada za ich przeżywalność,
• stymuluje ruchliwość męskich komórek rozrodczych,
• odpowiada za prawidłowe pH spermy.

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula
Konsultacja merytoryczna: mgr farm. Wojciech Ziółkowski

Bibliografia:

• P. Petrasz, M. Słojewski (Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego), Rak prostaty
  https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwigmZus66_vAhWRlIsKHaKMApwQFjAFegQICRAD&url=https%3A%2F%2Fwww.nfz-szczecin.pl%2Ffiles%2F4247_2015_07_22_rak_prostaty__broszura.pdf%3FPHPSESSID%3Dd4801d24600baf1a3d74224c058f60e9&usg=AOvVaw1JkIb6Txwx9Cf6xk438CBH [14.03.2021]
• T. Szopiński, J. Dobruch, P. L. Chłosta, A. Borówka, Leczenie farmakologiczne łagodnego rozrostu stercza, w: Postępy Nauk Medycznych, t. XXV, nr 4, 2012
  http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2014/09/pnm_2012_362-370.pdf [14.03.2021]
• A. Gryszczyńska, B. Opala, Palma sabalowa w łagodnym rozroście gruczołu krokowego, w: Postępy Fitoterapii 1/2011
  http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2011_018-027.pdf [14.03.2021]